Bogate w złoto gwiazdy nie mają towarzystwa

Astronomowie z Australian National University i University of New South Wales na podstawie najnowszych obserwacji stwierdzają, że gwiazdy bogate w złoto i inne ciężkie pierwiastki mają mniej towarzyszy. Wierzą oni, że ich odkrycie będzie pomocne w poszukiwaniu ziemskich planet poza naszym Układem Słonecznym.

Dziesięć lat temu naukowcy stwierdzili, że duża ilość ciężkich pierwiastków sprawia, że gwiazdy z większym prawdopodobieństwem będą okrążane przez planety. Nie wiadomo nadal dlaczego tak się dzieje. Australijczycy postanowili sprawdzić, czy takie wokół takich gwiazd krąży również więcej innych gwiazd.

Jeśli weźmiemy pod uwagę nasze Słońce, to ciężkie pierwiastki jak tlen, żelazo czy złoto stanowią około 1% masy. Istnieje jednak wiele gwiazd, w których ciężkie pierwiastki stanowią jedynie 0.3%, ale istnieją też gwiazdy, w których ciężkie pierwiastki stanowią kilka procent masy. W jakiś sposób ciężkie pierwiastki wpływają na typ obiektów, które powstają wokół gwiazdy.

Autorzy, Charles Lineweaver i Daniel Grether, przyjrzeli się dokładnie pobliskim gwiazdom badając między innymi ilość ciężkich pierwiastków w tych gwiazdach oraz czy posiadają one planety czy też towarzyszy gwiazdowych. Z zaskoczeniem odkryli zupełnie odwrotną sytuację niż oczekiwali - gwiazdy z większą zawartością ciężkich pierwiastków z mniejszym, a nie większym, prawdopodobieństwem miały towarzyszy gwiazdowych.

Dobre wyjaśnienie teoretyczne tego zjawiska nie istnieje, lecz prawdopodobnie gwiazdy z różnych obszarów naszej Galaktyki w różny sposób stały się gwiazdami.

Oryginalny artykuł (PDF): Daniel Grether i Charles H. Lineweaver, THE METALLICITY OF STARS WITH CLOSE COMPANIONS

Zdjęcie: Region powstawania gwiazd LH 95 w Wielkim Obłoku Magellana, Credit: NASA, ESA, and the Hubble Heritage Team (STScI/AURA)-ESA/Hubble CollaborationAcknowledgment: D. Gouliermis (Max Planck Institute for Astronomy, Heidelberg)

Największy pozasłoneczny układ planetarny

Astronomowie odkryli (wykorzystując efekt Dopplera) piątą planetę w układzie planetarnym wokół gwiazdy 55 Cancri A w gwiazdozbiorze Raka. Do tej pory znane były tylko dwa pozasłoneczne układy planetarne z czterema planetami. Oprócz układu 55 Cancri znany jest również układ wokół Mi Arae w gwiazdozbiorze Ołtarza.

Unikalny system 55 Cancri jest odległy od Ziemi o 41 lat świetlnych. Jest to interesujący układ czterech planet wewnętrznych i jednej olbrzymiej planety zewnętrznej. Przypomina nieco nasz Układ Słoneczny jednak bez Ziemi i Marsa. Składa się z gazowego olbrzyma, który jest odległy od gwiazdy o 6 jednostek astronomicznych (j.a.) i 4 mniejszych planet odległych o mniej niż 0.8 j.a. Między nimi jest ogromna przerwa, gdzie astronomowie oczekują znaleźć planetę wielkości Ziemi.

Układ 55 Cancri nie jest bliźniaczym układem naszego Układu Słonecznego, choćby z tego powodu, że mniejsze planety wewnętrzne są wielkości Neptuna. Nowo odkryta planeta jest wielkości połowy Saturna i ma masę 45 razy większą od masy Ziemi. Planeta obiega gwiazdę w odległości 0.785 j.a. i w 260.8 dni. Ponieważ 55 Cancri jest starsza i słabsza od Słońca, to ekosfera tej gwiazdy, czyli obszar w którym temperatury na planetach umożliwiają istnienie wody w stanie ciekłym, jest bliżej gwiazdy niż ekosfera Słońca i zawiera tę nową planetę.

Oryginalny artykuł, który ukaże się w Astrophysical Journal (PDF): Debra A. Fischer, Steven S. Vogt, Geoffrey W. Marcy i inni, Five Intermediate-Period Planets from the N2K Sample

Samoprzyczepna taśma wzorowana na nogach owadów

Naukowcy stworzyli wyjątkowo mocną taśmę klejącą, która przylepia się dwukrotnie mocniej niż inne taśmy o podobnym zastosowaniu. Wyjątkowość tej taśmy polega na tym, że nie zawiera ona kleju, lecz jest polimerem, którego powierzchnia tworzy wzór mikrostruktur wzorowanych na odnóżach owadów.

Naukowcy z Grupy Biomateriałów Ewolucyjnych z Max Planck Institute for Metals Research w Stuttgarcie i Laboratorium Biologicznie Inspirowanej Robotyki z Case Western Reserve University w Cleveland przebadali ponad 300 gatunków owadów i stworzyli materiał polimerowy, który bez użycia kleju można wielokrotnie przyklejać i odklejać.

Na powierzchni taśmy jest rozmieszczony wzór mikrostruktur, który odpowiada geometrii włosków na odnóżach much, żuków, skorków i innych owadów. Taka taśma jest dwa razy bardziej przylepna niż płaski polimer. Dodatkowo taśma jest mniej podatna na zabrudzenia przez cząstki kurzu. Nawet zabrudzona jest przydatna, gdyż można ją umyć mydłem i wodą i tak całkowicie przywrócić jej pełne właściwości przylepiania się.

Taśma może być używana do wielokrotnego przylepiania różnych rzeczy do szkła lub jako taśma ochronna szkieł optycznych.

Oryginalny artykuł (PDF): Stanislav N Gorb, Mitali Sinha, Andrei Peressadko, Kathryn A Daltorio i Roger D Quinn, Insects did it first: a micropatterned adhesive tape for robotic applications ukazał się w Bioinspiration & Biomimetics 2, (2007) S117-S125

Zdjęcia: Stanislav Gorb, et al.